Αγωγός... μεγάλων καθυστερήσεων

Από το Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής αναδημοσιεύουμε το παρακάτω άρθρο του Κώστα Βουτσαδάκη (η φωτο είναι δική μας):

Καθυστερήσεις στην κατασκευή και λειτουργία του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη βλέπουν οι Βούλγαροι, ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση επιμένει στο χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί και πιέζει για επιτάχυνση των διαδικασιών. Μεθαύριο Τρίτη, πάντως, η διεθνής εταιρία Trans-Balkan Pipeline (Ελλάδας - Ρωσίας - Βουλγαρίας) που έχει αναλάβει την υλοποίηση του έργου και η ΕΛΠΕ-Θράκη, που συμμετέχει από ελληνικής πλευράς στην Κοινοπραξία, ανακοινώνει στην Αλεξανδρούπολη επίσημα την έναρξη της δραστηριότητάς της.
Γεγονός είναι ότι μπαίνουμε στο 16ο χρόνο από τότε που «γεννήθηκε» η ιδέα για την κατασκευή του αγωγού (το 1993), χωρίς ακόμη να έχουν ξεκινήσει οι κατασκευαστικές εργασίες. Η ιδέα πίσω από το εγχείρημα είναι η εξασφάλιση εναλλακτικών οδών διέλευσης για το πετρέλαιο που παράγεται στην περιοχή της Κασπίας, με παράκαμψη των Στενών που ελέγχονται από την Τουρκία. Κάτι που εξυπηρετεί όχι μόνο οικονομικές παραμέτρους (η μεταφορά των φορτίων πετρελαίου καθυστερεί στα Στενά του Βοσπόρου λόγω συνωστισμού), αλλά και περιβαλλοντικές (κίνδυνος ατυχήματος με καταστρεπτικές συνέπειες στα Στενά) και, βέβαια, γεωπολιτικές (απεξάρτηση της Ρωσίας από τον τουρκικό έλεγχο των Στενών).
Η τελευταία εξέλιξη μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας – Ρωσίας – Βουλγαρίας το Μάρτιο του 2007 στην Αθήνα, για την υποστήριξη κατασκευής του αγωγού και την ίδρυση της διεθνούς εταιρίας Trans-Balkan Pipeline με έδρα το Αμστερνταμ φέτος τον Ιανουάριο, ήταν η ανάθεση στη γαλλική τράπεζα Societe Generale του ρόλου οικονομικού συμβούλου της Κοινοπραξίας (κατόπιν, όπως λέγεται, ρωσικών πιέσεων) και η απόφαση για ίδρυση παραρτημάτων στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία.
Τα βήματα που απομένουν δεν είναι λίγα: θα πρέπει να επικαιροποιηθεί η οικονομικο–τεχνική μελέτη για τον αγωγό, να γίνουν διαπραγματεύσεις με τράπεζες για τη χρηματοδότηση του έργου, να επιλεγούν οι κατασκευαστικές εταιρίες που θα αναλάβουν το τεχνικό κομμάτι, όπως και οι προμηθευτές των πρώτων υλών, να εξασφαλιστούν οι άδειες και να υπογραφεί η συμφωνία διέλευσης μεταξύ της εταιρίας, της Ελλάδας και της Βουλγαρίας. Συμφωνία που θα προσδιορίζει το φορολογικό καθεστώς, θέματα απαλλοτριώσεων, ασφάλειας, προστασίας του περιβάλλοντος και θα καθορίζει τα τέλη που θα εισπράττουν οι δύο χώρες.
Ο Βούλγαρος υπουργός Ανάπτυξης Ασεν Γκαγκαούζοφ δήλωσε πρόσφατα ότι η έναρξη κατασκευής του αγωγού, που τοποθετείτο στα τέλη του 2008 με αρχές του 2009, αναβάλλεται για τον Οκτώβριο του επόμενου χρόνου, αν και στη συνέχεια υποστήριξε ότι οι δηλώσεις του παρερμηνεύθηκαν.Ακόμη και αν είναι έτσι, η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση δεν ευνοεί την άνετη χρηματοδότηση του έργου (προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ) με ανταγωνιστικούς όρους. Επίσης, η υποχώρηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου μειώνει το κόστος των καθυστερήσεων στα Στενά του Βοσπόρου.
Από την άλλη πλευρά, συγκεκριμένες εξελίξεις στην περιοχή ευνοούν τη λύση του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού. Μία από αυτές είναι η συμφωνία για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος πετρελαίου Kashagan στο Δυτικό Καζακστάν που επιτεύχθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, με αύξηση της συμμετοχής της κρατικής εταιρίας πετρελαίου της χώρας (KazMunaiGaz) σε αυτό.Το συγκεκριμένο κοίτασμα είναι η μεγαλύτερη ανακάλυψη της τελευταίας 30ετίας με δυνατότητα παραγωγής (η οποία αναμένεται να ξεκινήσει το 2012) 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα και η ανάπτυξή του οδηγεί σε αύξηση των φορτίων που θα διακινούνται από τη Μαύρη Θάλασσα προς τη Δύση.

Υπόθεση μήκους

Μια δεύτερη θετική για τον αγωγό εξέλιξη είναι ότι η KazMunaiGaz, όπως και η ρωσική εταιρία Transneft, η οποία συμμετέχει και στο Μπουργκάς, διαπραγματεύονται την αύξηση της συμμετοχής τους στον αγωγό CPC που μεταφέρει καζάκικο πετρέλαιο στο ρωσικό λιμάνι του Νοβοροσίσκ, στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Θα έχουν δηλαδή περισσότερο πετρέλαιο να διοχετεύσουν μέσω του Ελλησπόντου προς τη Δύση.
Ολα αυτά γίνονται ενάμιση χρόνο μετά τη δήλωση του τέως προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, στην τελετή υπογραφής της διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό στην Αθήνα, ότι στη Σιβηρία με θερμοκρασίες 40 βαθμών Kελσίου κάτω από το μηδέν κατασκευάζονται 700 χιλιόμετρα αγωγού σε διάστημα έξι μηνών, ενώ για τα 300 χιλιόμετρα του Mπουργκάς – Aλεξανδρούπολη γίνονται συζητήσεις επί 15 χρόνια. Είναι φανερό όμως ότι αιτία της καθυστέρησης του αγωγού δεν είναι οι καιρικές συνθήκες. Η προοπτική υλοποίησής του συγκεντρώνει όμως περισσότερες πιθανότητες εφόσον οι συνθήκες της αγοράς το επιβάλλουν.
Η κοινοπραξία Trans-Balkan Pipeline ελέγχεται κατά 51% από ρωσικές εταιρίες, ενώ το υπόλοιπο 49% των μετοχών μοιράζεται εξίσου σε Ελλάδα και Βουλγαρία.