Γ. Κωστόπουλος: Οι νέοι στόχοι των ΕΛΠΕ

Μια μακροσκελέστατη συνέντευξη παραχώρησε στη δημοσιογράφο Αθηνά Καλαϊτζόγλου και η οποία δημοσιεύεται σήμερα στο euro2day. Ολόκληρο το άρθρο αναδημοσιεύουμε παρακάτω με τα σχόλιά μας (σε μπλε φόντο με έντονα γράμματα κάτω από κάθε απάντηση).

Αμετάβλητη φαίνεται ότι θα παραμείνει, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, η μετοχική ισορροπία στην Ελληνικά Πετρέλαια. Ενδεχομένως, η πολιτική και οικονομική συγκυρία να μην επιτρέπει διατάραξη αυτής της ισορροπίας. Έτσι κι αλλιώς, ο όμιλος της ΕΛ.ΠΕ. έχει εισέλθει από το καλοκαίρι σε άλλη φάση, που έχει τη σφραγίδα του νέου διευθύνοντος συμβούλου κ. Γιάννη Κωστόπουλου. Αιχμή της στροφής αυτής είναι η εκτεταμένη διοικητική αναδιάρθρωση, με συγκέντρωση και έκφραση της αναπτυξιακής στρατηγικής σε ομιλικό επίπεδο πλέον και η έμφαση στους τομείς της διύλισης και της εμπορίας. Ο κ. Κωστόπουλος, που υπογραμμίζει με σημασία ότι σήμερα το διοικητικό συμβούλιο της ΕΛ.ΠΕ. συνιστά πρότυπο εταιρικής διακυβέρνησης, μίλησε στο euro2day.gr εφ' όλης της ύλης. Ρωτήθηκε για όλα και απάντησε σε όλα.

-Υπάρχουν προθέσεις από τον όμιλο Λάτση να ενισχύσει το ποσοστό του στα ΕΛ.ΠΕ.;

Δεν έχει τεθεί τέτοιο θέμα ούτε από τον ένα μέτοχο, το Δημόσιο, ούτε από τον άλλο, τον όμιλο Λάτση. Εμείς εστιάζουμε στην επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων. Τις μελλοντικές εξελίξεις δεν τις γνωρίζω. Πρέπει να πω όμως ότι το διοικητικό συμβούλιο λειτουργεί αρμονικά και είναι πρότυπο σωστής εταιρικής διακυβέρνησης. Λειτουργούμε σαν ένα σώμα που εκπροσωπεί όλους τους μετόχους για το καλό της εταιρίας και όλων των κοινωνικών εταίρων.

Η ερώτηση αναφέρεται σε προθέσεις του Ομίλου Λάτση. Λογικά ο κ. Κωστόπουλος θα έπρεπε να τονίσει ότι ως διορισμένος από το Δημόσιο και ως παραιτηθείς από την Paneuropean δεν μπορεί να γνωρίζει τις προθέσεις. Παρόλα αυτά αποφεύγει να θίξει το θέμα και απαντά έξυπνα.

-Ωστόσο, έχουν γίνει ορισμένες διοικητικές αναδιαρθρώσεις που έχουν τη δική σας σφραγίδα. Συνεπώς, φαίνεται προς τα έξω ότι το μάνατζμεντ το ασκεί η πλευρά Λάτση.

Όπως γνωρίζετε, με έχει ορίσει το ελληνικό δημόσιο διευθύνοντα σύμβουλο. Υπάρχουν, βέβαια, εταιρίες στις οποίες συμμετέχουν δύο μεγάλοι μέτοχοι, όπου τα συμφέροντά τους δεν είναι ευθυγραμμισμένα. Οπότε εκεί αν η διοίκηση της εταιρίας έχει επηρεαστεί από το ένα γκρουπ μετόχων, μπορεί πράγματι να δημιουργούνται δυσλειτουργίες. Αυτό δεν συμβαίνει στην εταιρία μας. Στο διοικητικό μας συμβούλιο οι αποφάσεις παίρνονται με ομοφωνία. Δεν γνωρίζω ούτε μία απόφαση που να έχει έρθει τα τελευταία χρόνια -ήμουν στο Δ.Σ. και πριν ολοκληρωθεί η συγχώνευση- όπου οι εκπρόσωποι της Paneuropean δεν συμφώνησαν με τους εκπροσώπους του Δημοσίου.

Η δημοσιογράφος θέτει ευθέως το ερώτημα εδώ και ο κ. Κωστόπουλος ισχυρίζεται ότι δεν τίθεται θέμα διαφωνίας Λάτση-Δημοσίου μέχρι σήμερα. Σημειώνουμε, ότι μέχρι πριν δύο μήνες περίπου, ο κ. Κωστόπουλος εξέφραζε έντονη δυσφορία όταν γίνονταν αναφορά στον δημόσιο χαρακτήρα της Εταιρείας. Ξαφνικά (;), άρχισε να διατυμπανίζει αριστερά και δεξιά ότι είναι διορισμένος από το Ελληνικό Δημόσιο, αποδεχόμενος τον ρόλο του.

-Είναι προγραμματισμένο, σχεδιάζεται η σύγκληση γενικής συνέλευσης κατά την οποία η διοίκηση της ΕΛ.ΠΕ. θα αναδειχθεί από τους μέτοχους;

Δεν έχω ενημερωθεί για κάτι τέτοιο και το καταστατικό της εταιρίας μας στην παρούσα φάση δεν το προβλέπει.

-Δεν υπάρχει ο όρος αυτός στη συμφωνία εξαγοράς; Ότι με την παρέλευση της 5ετίας η διοίκηση της εταιρίας θα εκλέγεται από τη γενική συνέλευση των μετόχων;

Η συμφωνία προβλέπει ότι για μία περίοδο πέντε ετών δεν μπορεί να γίνει καμία αλλαγή σε επίπεδο αλλαγής καταστατικού. Μετά την 5ετία προβλέπει να γίνουν κάποιες αλλαγές, οι οποίες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν αυτόματα, αλλά προϋποθέτουν κάποιους όρους.

-Οι οποίοι πιθανόν δεν τέθηκαν ακόμη στο τραπέζι…

Δεν το γνωρίζω. Πραγματικά δεν αποφεύγω να απαντήσω στην ερώτηση.

Παρ' όλη την φιλότιμη πίεση που άσκησε η δημοσιογράφος η ερώτηση δεν απαντήθηκε. Αυτό το κατάλαβε ο κ. Κωστόπουλος που συμπληρώνει ότι δεν αποφεύγει την απάντηση κάτι το οποίο όμως πράττει.

-Οι κινήσεις που ξεκινήσατε με τη διοικητική αναδιάρθρωση έχουν ως απώτερο στόχο να απορροφηθούν θυγατρικές εταιρίες από τη μητρική;

Στο παρελθόν υπήρχε σύγχυση, μια νοοτροπία, θα έλεγα, ότι οι θυγατρικές εταιρίες του ομίλου με τα διοικητικά συμβούλιά τους λειτουργούσαν ανεξάρτητα από τον όμιλο. Δεν θα αναφερθώ σε συγκεκριμένες θυγατρικές. Υπήρχε, δηλαδή, δεν θα την έλεγα αυτονομία, αλλά άποψη ότι ως θυγατρική λειτουργεί τελείως ανεξάρτητα, σαν άλλη εταιρία. Μπορεί να έχεις ένα διοικητικό συμβούλιο σε μία θυγατρική για πολλούς λόγους, νομικούς, διαχείρισης κ.ά., αλλά διοικητικά υπάγεται σε έναν όμιλο ο οποίος είναι 100% μέτοχός της, εγγυάται τα δάνειά της και θέλει να λειτουργεί σε ένα πλαίσιο γενικότερης στρατηγικής. Δεν μπορεί, δηλαδή, ο όμιλος της ΕΛ.ΠΕ. να θέλει να προχωρήσει στο κομμάτι της διύλισης και εμπορίας και η ΕΚΟ να κάνει κάτι διαφορετικό. Αυτό που προσπαθώ να κάνω και σε έναν μεγάλο βαθμό το έχουμε πετύχει είναι ότι είμαστε ένας ενιαίος, συγκροτημένος και ευθυγραμμισμένος όμιλος. Υπάρχουν μεγάλες συνέργιες ανάμεσα στις θυγατρικές του ομίλου και λειτουργούμε μέσα στα πλαίσια μιας ομιλικής στρατηγικής.

Παρόλο που ο. κ Κωστόπουλος αρχικά λέει ότι δεν θα αναφερθεί σε συγκεκριμένη θυγατρική στο τέλος αναφέρει την ΕΚΟ! Προσέξτε και την ικανότητα γλωσσοπλασίας αφού η λέξη "ομιλικός" είναι δικό του γλωσσικό κατασκεύασμα.

-Υπάρχουν σκέψεις σε ένα βάθος χρόνου για το ενδεχόμενο οι θυγατρικές εταιρίες να μετατραπούν σε business units;

Η ΕΚΟ και η Ασπροφός είναι business units που λειτουργούν ως εταιρίες. Ενδεχομένως, κάποια στιγμή μπορεί να πάψουν να έχουν τη νομική μορφή εταιρίας. Η ΕΚΟ για πολλούς λόγους θα συνεχίσει να λειτουργεί ως νομικό πρόσωπο. Τα διοικητικά συμβούλια έχουν έναν συγκεκριμένο εποπτικό ρόλο και δεν πρέπει να υποκαθιστούν τα στελέχη που διοικούν ή συντονίζουν τις εταιρίες στις θυγατρικές μας. Κάποια στιγμή ο όμιλος θα συγκεντρωθεί σε ένα κτίριο, ίσως στα τέλη του 2009, και εκεί θα συνυπάρξουμε με τις θυγατρικές, ώστε να έχουμε και συνεχή επαφή και να εκμεταλλευτούμε και συνέργιες μεταξύ μας.

Στην προτελευταία πρόταση ο κ. Κωστόπουλος αντιστρέφει την πραγματικότητα, αφού στην ΕΚΟ το Διοικητικό Συμβούλιο λειτουργεί ως Διευθυντήριο. Ενδεικτικό αυτού είναι οι αρκετά μεγαλύτερες αποδοχές του κ. Βενιέρη (εκτελεστικός αντιπρόεδρος) από αυτές του Διευθύνοντος Συμβούλου κ. Γεωργίου και οι διευρυμένες αρμοδιότητες του.

-Είχε ανακοινωθεί στη γενική συνέλευση του Μαΐου ότι θα ανατεθεί σε σύμβουλο μελέτη για την εξέταση της ανταγωνιστικότητας και αποδοτικότητας της ΕΚΟ. Προχώρησε αυτή η μελέτη;

Έχει ήδη ολοκληρωθεί και κατέληξε στο ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της εταιρίας. Ασχολείται βέβαια κυρίως η ίδια η διοίκηση της ΕΚΟ με αυτό. Ήταν ένα project που άρχισε να μελετά το δίκτυό μας, το πώς λειτουργούμε και το διαχειριζόμαστε, ποια κομμάτια είναι κερδοφόρα και πού υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης κ.λπ. Οι προοπτικές βελτίωσης της απόδοσης και της λειτουργίας της ΕΚΟ θα ενσωματωθούν στο 5ετές σχέδιό της. Κάθε Δεκέμβριο εκπονούμε ένα 5ετές, το οποίο είναι κυλιόμενο και περιλαμβάνει λεπτομερή προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς αλλά και τις προβλέψεις και τους στόχους μας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

-Τι θα περιλαμβάνει το 5ετές που καταρτίζεται τώρα;

Δεν υπάρχουν ριζικές αλλαγές από το προηγούμενο. Πέρα από την ΕΚΟ, αντίστοιχη δουλειά κάνουμε και για τα διυλιστήριά μας, για να δούμε τι περιθώρια βελτίωσης έχουμε και σε αυτόν τον τομέα. Ο όμιλος για να πετύχει τους μεσομακροπρόθεσμους στόχους του, για να επιτευχθεί ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα στα επενδεδυμένα κεφάλαιά του και για να έχει σημαντική αύξηση κερδοφορίας, ώστε να εμφανίζει αποδόσεις ανάλογες με καλών εταιριών στον τομέα των πετρελαιοειδών, πρέπει να συνεχίζει να βελτιώνει συνεχώς τη λειτουργία του. Ανησυχούμε γιατί θεωρούμε ότι το ανταγωνιστικό πλαίσιο γίνεται και θα γίνεται συνεχώς όλο και πιο απαιτητικό. Οι αγορές ωριμάζουν, η ελληνική αγορά καυσίμων, που κάποτε μεγάλωνε 4% - 5% ετησίως, φέτος θα έχει μηδενική αύξηση. Ίσως να υπάρξει και μικρή μείωση. Στα επόμενα δύο χρόνια δεν προβλέπεται να έχουμε αύξηση πωλήσεων καυσίμων. Άρα πρέπει να κάνουμε τα εξής πράγματα:

Πρώτον, να δούμε και άλλους τομείς δραστηριότητας, όπως η ηλεκτροπαραγωγή και αργότερα η εμπορία ηλεκτρικού ρεύματος.

Δεύτερον, να εξετάσουμε την επέκτασή μας εκτός Ελλάδος, σε αγορές που μεγαλώνουν με ρυθμούς μεγαλύτερους από αυτούς της ελληνικής αγοράς. Περνάμε μια κρίση τώρα αλλά δεν θα διαρκέσει για πάντα. Σε ένα - ενάμιση χρόνο θα ξαναπάρουν πάλι μπρος οι οικονομίες διεθνώς. Χώρες όπως η Βουλγαρία, η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Αλβανία, η Fyrom θα αναπτυχθούν με ρυθμούς γρηγορότερους απ' ό,τι αναπτύσσεται η δική μας χώρα και πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτές τις προοπτικές.

Τρίτον, χρειάζεται να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί στο κομμάτι της διύλισης, στην εγχώρια εμπορία και στις κεντρικές μας λειτουργίες. Γι’ αυτό υπάρχουν δύο τρόποι: μέσω επενδύσεων, και μέσα από τη βελτίωση της λειτουργίας μας για να έχουμε οικονομίες κλίμακος. Επενδύουμε στο διυλιστήριο της Ελευσίνας ώστε να μετατρέψουμε ένα προϊόν, το μαζούτ, το οποίο πέφτει σε επίπεδο ελληνικής και διεθνούς κατανάλωσης κι έχει πολύ μικρά περιθώρια κερδοφορίας, σε προϊόν καθαρό και με πολύ καλύτερα περιθώρια κερδοφορίας και το οποίο επιπλέον απαιτεί η Ε.Ε. να πουλάμε στην ελληνική αγορά. Το ίδιο κάνουμε και στη Θεσσαλονίκη. Επιπλέον, ξεκινήσαμε ένα πρόγραμμα στρατηγικών προμηθειών. Κάθε χρόνο οι λειτουργικές μας δαπάνες σε επίπεδο ΕΛΠΕ συν ΕΚΟ είναι περίπου 350 εκατ. ευρώ. Συν οι κεφαλαιουχικές δαπάνες, άλλα 150 εκατ. ευρώ, φτάνουμε συνολικά στα 500 εκατ. ευρώ ετησίως. Κάναμε μια διαγνωστική μελέτη πριν από δύο χρόνια και καταγράψαμε δυνατότητες να εξοικονομήσουμε ποσοστό 10%, με διάφορους τρόπους. Από πέρυσι λοιπόν που ξεκίνησε το πρόγραμμα αυτό είχαμε οικονομίες και μείωση λειτουργικών και κεφαλαιουχικών περίπου 6 εκατ. ευρώ, ενώ για φέτος είχαμε θέσει ως στόχο τα 17 εκατ. ευρώ και θα πλησιάσουμε τα 19 - 20 εκατ. ευρώ. Η διαγνωστική μελέτη, εξάλλου, που έγινε στα τρία διυλιστήριά μας και στη μονάδα πετροχημικών της Θεσσαλονίκης, απέδειξε ότι σε ένα διάστημα 4 ετών από σήμερα, με επενδύσεις και προσπάθεια από όλους μας, είναι δυνατόν να έχουμε βελτιώσεις και οικονομίες οι οποίες μπορούν να μας προσθέσουν άλλο ένα 1,5 δολάριο το βαρέλι, το οποίο σημαίνει 150 εκατ. δολάρια επιπλέον αποτελέσματα ετησίως. Για να συνοψίσω, η στρατηγική μας περικλείεται στο τρίπτυχο: αναβάθμιση και ενίσχυση του βασικού πυλώνα του ομίλου που είναι η εγχώρια διύλιση και κατά δεύτερον στην εμπορία και επέκταση στη διεθνή διύλιση και στην εμπορία και διαχείριση του υπόλοιπου χαρτοφυλακίου μας, που λέγεται πετροχημικά, Ασπροφός, και τρίτον στην έρευνα και παραγωγή, ώστε να έχουν θετική αξία και ανάπτυξη. Για να γίνουν αυτά θα πρέπει να υπάρχει βελτιστοποίηση των διοικητικών δομών και κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μας, ώστε να συμμετέχει ενεργά και αποτελεσματικά. Δηλαδή, να δημιουργήσουμε μια ενιαία εταιρική κουλτούρα - και προς τα εκεί κινούμαστε. Στον όμιλο της ΕΛ.ΠΕ. έχουμε στελέχη υψηλού επιπέδου. Σε αυτό που θα πρέπει να δώσουμε έμφαση είναι να αποκτήσει όλο αυτό το δυναμικό ακόμα πιο αποτελεσματικές διοικητικές δομές και λειτουργίες. Κι αυτό προσπαθούμε να κάνουμε με διάφορους τρόπους.

Στο "δεύτερον" που αναφέρει ο Διευθύνων Συμβουλος φαίνεται ότι υπάρχει αλλαγή πλεύσης. Θυμίζουμε ότι ο Πρόεδρος κ. Τίμος Χριστοδούλου είχε, το 2006, χαρακτηρίσει αρκετές από αυτές τις αγορές "αργούσες επενδύσεις". Στη συνέχεια αναφέρεται στο γνωστό BEST50 αρνούμενος να δεχτεί την αποτυχία του. Τέλος να θέσουμε και το ερώτημα "Αφού στον όμιλο της ΕΛ.ΠΕ. έχουμε στελέχη υψηλού επιπέδου γιατί προσλαμβάνουμε συνεχώς συμβούλους;"

-Υπάρχει ενδεχόμενο να καθυστερήσει το έργο της Ελευσίνας εξαιτίας των συνεχών προσφυγών της τοπικής κοινωνίας;

Προχωράμε να κάνουμε μια επένδυση εκσυγχρονισμού 1,2 δισ. ευρώ, που είναι η μεγαλύτερη βιομηχανική επένδυση στη χώρα μας. Έχει μελετηθεί σε βάθος τα τελευταία χρόνια και πέρα από την ανάπτυξη που θα προσδώσει στον όμιλό μας, θα βελτιώσει σημαντικά το περιβάλλον, καθώς όλοι οι τοπικοί ρύποι μειώνονται πάνω από 80%. Η επένδυση αυτή είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης, κάτι το οποίο πιστοποιούν όλες οι μελέτες. Διατηρούμε τις 450 θέσεις εργασίας της Ελευσίνας, δημιουργούμε άλλες 130 - 140 όταν λειτουργήσει και στην περίοδο της κατασκευής στα επόμενα τρία χρόνια δημιουργούμε 2.500 έμμεσες θέσεις εργασίας, κι όλα αυτά σε περίοδο όπου η οικονομία μας περνάει κρίση.

Ηδη η επένδυση από 800 εκ. € το 2007 τώρα προυπολογίζεται σε 1.2 δις €. Επίσης οι νέες θέσεις εργασίας από 110 αυξήθηκαν σε 130-140.

-Γιατί δεν πείθεται η τοπική κοινωνία;

Ξέρετε πολλές επενδύσεις στην Ελλάδα που έχουν γίνει χωρίς προσφυγές; Όταν έγινε η Αττική Οδός και ο περιφερειακός του Υμηττού εναντιώνονταν για πολλά χρόνια κάποια άτομα. Τελικά έγινε το έργο και βλέπουμε πόσο έχει αναπνεύσει η Αττική με τον περιφερειακό του Υμηττού. Υπάρχουν πάρα πολλά παρόμοια παραδείγματα. Οι επενδύσεις δεν γίνονται εύκολα στη χώρα μας.

Για τα κακά αποτελέσματα 9μήνου φταίνε τα αποθέματα για τα κωλλύματα στην επένδυση της Ελευσίνας φταίει η νοοτροπία μας.

-Εσείς έχετε περιθώριο να περιμένετε χρόνια;

Δεν έχουμε περιθώρια. Είναι σαφέστατο ότι αυτή η επένδυση αποτελεί για μας το μεγαλύτερο αναπτυξιακό σχέδιό μας. Υπάρχει μια παρανόηση στη χώρα μας ότι οι μεγάλες βιομηχανίες ρυπαίνουν, δεν προσέχουν τα ζητήματα ασφαλείας και πως το Δημόσιο δεν μπορεί να ελέγξει την κατάσταση. Αυτό είναι μια εσφαλμένη νοοτροπία. Οι επιθεωρητές περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ, για παράδειγμα, μας επισκέπτονται πάρα πολύ συχνά και επιβάλλουν πρόστιμα όταν ξεφεύγουμε από τα όρια και όποτε δεν κάνουμε τις σωστές επενδύσεις. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολλοί όμιλοι στη χώρα μας, όπως η ΕΛ.ΠΕ., που διαθέτουν διευθύνσεις και τμήματα περιβάλλοντος, ασφαλείας και υγιεινής σε όλα τα διυλιστήρια, απασχολούν δεκάδες χημικούς και περιβαλλοντολόγους, που προσαρμόζονται πριν ακόμη εφαρμοστούν οι σχετικές νομοθεσίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σας διαβεβαιώ ότι από τα περίπου 100 εκατ. ετησίως, που είναι οι κεφαλαιουχικές δαπάνες συντήρησης για τα διυλιστήριά μας, τουλάχιστον το 20% - 30% είναι περιβαλλοντικές επενδύσεις χωρίς άμεσες αποδόσεις. Και επιπλέον έχουμε συνδέσει τα μπόνους να δίνονται στα στελέχη μας μόνο όταν επιτυγχάνουν τους μετρήσιμους στόχους που τίθενται για την ασφάλεια και τα περιβαλλοντικά. Στους δείκτες μέτρησης απόδοσης, μάλιστα, είμαστε πολύ κοντά, αν όχι όμοια, με τα καλύτερα διυλιστήρια στην Ευρώπη.

Η κοφτή απάντηση ότι "Δεν έχουμε περιθώρια" δείχνει το μέγεθος του προβλήματος που θα υπάρξει σε ενδεχόμενη μη πραγματοποίηση της επένδυσης στην Ελευσίνα. Είναι γνωστό ότι ακόμα και η καθυστέρηση θα επιφέρει ζημίες 20 εκ. € για κάθε μήνα καθυστέρησης. Στη συνέχεια να τονίσουμε ότι δεν είναι απόλυτα ακριβές ότι τα bonus των στελεχών δίνονται όταν επιτυγχάνουν μετρήσιμους στόχους που τίθενται για την ασφάλεια και τα περιβαλλοντικά. Στην πραγματικότητα τίθενται μετρήσιμοι στόχοι μερικοί εκ των οποίων αφορούν την ασφάλει και το περιβάλλον όμως τα bonus δίνονται με βάση την συνολική απόδοση. Έτσι μπορεί το στέλεχος να μην πιάσει τους περβαντολλογικούς στόχους αλλά επειδή θα έχει καταφέρει με το παραπάνω τους υπόλοιπους στόχους (προσωπικούς, εταιρικούς) θα λάβει bonus.

-Αν όμως μπείτε σε έναν κυκεώνα δικαστικών προσφυγών και καθυστερούν να βγαίνουν αποφάσεις, το έργο πηγαίνει πίσω. Τι γίνεται σε αυτήν την περίπτωση;

Πιστεύω ότι αυτή η επένδυση θα προχωρήσει. Έχω εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη.

Είναι ξεκάθαρο ότι ΔΕΝ υπάρχει εναλλακτική πρόταση, κάτι που αντιλαμβάνεται η δημοσιογράφος - όπως άλλωστε και οι περισσότεροι εργαζόμενοι - και προχωρά στην επόμενη ερώτηση.

-Ας κρατήσουμε το θετικό σενάριο. Σε αυτήν την περίπτωση θα χρειαστείτε επιπλέον δανεισμό για την επένδυση της Ελευσίνας; Ήδη στο 9μηνο της χρήσης εμφανίζετε αυξημένο δανεισμό.

Ο δανεισμός αυτός έχει να κάνει με τα αποθέματα και τις απαιτήσεις από πελάτες και θα αποκλιμακωθεί με τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου. Ο δανεισμός μας στα επόμενα τρία χρόνια προβλέπουμε ότι θα αυξηθεί σε ανεκτά επίπεδα, γιατί η χρηματοοικονομική μας διάρθρωση είναι υγιέστατη. Ένα κομμάτι αφορά στα κεφάλαια κίνησης και ένα κομμάτι στις κεφαλαιουχικές δαπάνες. Η σχέση ιδίων προς ξένα κεφάλαια υπολογίζουμε ότι θα ξεπεράσει το 50% και θα φτάσει κάποια στιγμή στο 55%. Έχουμε ένα μεσοπρόθεσμο στόχο, η σχέση δανείων προς συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια να κινείται μεταξύ 30% και 35%. Αυτό το ποσοστό στην 3ετία θα αυξηθεί στο 55% για να επανέλθει και πάλι στα επίπεδα του 30% - 35%. Φέτος, παράλληλα με τις άλλες μελέτες, κάναμε άλλη μία σε συνεργασία με χρηματοοικονομικούς συμβούλους για την κεφαλαιακή μας διάρθρωση, εν όψει αυτών των επενδύσεων. Εκτός από τον άμεσο δανεισμό, κοιτάμε και άλλους τρόπους χρηματοδότησης, όπως, για παράδειγμα την εκμετάλλευση στοιχείων του ενεργητικού μας. Έχουμε δίκτυα πρατηρίων και δίκτυα και στο εξωτερικό. Μπορούμε κάποια στιγμή να κάνουμε sale and lease back, για παράδειγμα, για να αποδεσμεύουμε κεφάλαια.

Δηλαδή σήμερα ο δανεισμός είναι το 90% της κεφαλαιοποίησης της Εταιρείας και θα αυξηθεί. Θα ξεπεράσει δηλαδή το 100%; Να θυμίσουμε στον κ. Κωστόπουλο ότι πρόσφατα οι ισλανδικές τράπεζες βούλιαξαν κάτω από το βάρος ενός επαχθέστατου δανεισμού ο οποίος ήταν ως και δωδεκαπλάσιος του μεγέθους της Ισλανδικής οικονομίας.

Θυμίζουμε ότι στο κλείσιμο του έτους 2003 ο δανεισμός ήταν περίπου 290 εκ. € και το 2004 ήταν 335 εκ. €. Δηλαδή αν δεν κάνουμε λάθος ο επιπλέον δανεισμός τα 4 τελευταία χρόνια είναι ίσος με τον προϋπολογισμό του έργου αναβάθμισης χωρίς να έχει ξοδευτεί για αυτό ούτε cent.

-Η οικονομική κρίση αναστέλλει, περιορίζει, τουλάχιστον κατά τη διάρκειά της, τα επενδυτικά σας πλάνα στη νοτιοανατολική Ευρώπη;

Αυτό το μελετάμε τώρα. Είναι κομμάτι του 5ετούς μας. Η μακροπρόθεσμη κατεύθυνσή μας είναι στις χώρες όπου λειτουργούμε, στα Βαλκάνια και στην Κύπρο, να είμαστε ανάμεσα στους τρεις μεγάλους παίκτες αυτών των αγορών. Ο μακροχρόνιος στόχος δεν αλλάζει. Ωστόσο, σε μια περίοδο κρίσης, εάν διαπιστώσουμε ότι σε αυτές τις χώρες μειώνεται ο ρυθμός ανάπτυξης ή υπάρχει μεγαλύτερος πιστωτικός κίνδυνος, θα αναπροσαρμόσουμε τα σχέδιά μας και μπορεί να περιορίσουμε κάπως τον ρυθμό αύξησης των επενδύσεών μας για ένα - δύο χρόνια. Αντί να τρέχουμε με ρυθμό, για παράδειγμα, 20 πρατηρίων τον χρόνο ανά χώρα, να περιοριστούμε σε 10 πρατήρια. Θα το δούμε αυτό. Και σαφώς πρέπει να επανεξετάσουμε με προσοχή τις αποδόσεις μας. Έχουμε βάλει συγκεκριμένους στόχους απόδοσης κεφαλαίων. Θα το ξανακοιτάξουμε αυτό για να σιγουρευτούμε ότι οι στόχοι αυτοί θα επιτευχτούν.

-Στο εσωτερικό, τώρα, στο κομμάτι της εμπορίας, υπάρχουν σχέδια ανάπτυξης του ιδιόκτητου δικτύου της ΕΚΟ;

Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να καταφέρουμε να γίνουμε η πρώτη επιλογή για τους αυτοκινητιστές. Κι αυτό θέλουμε να το πετύχουμε με καλύτερο έλεγχο για καλύτερη διαχείριση του συνόλου του δικτύου μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι υποχρεωτικά πρέπει να είναι ιδιόκτητα τα πρατήρια. Θέλουμε να αυξήσουμε τον έλεγχο και τη συνεργασία με τους πρατηριούχους, ώστε να φτιάξουμε μοντέλα συνεργασίας που να είναι αποδοτικά και για τους δυο μας.

-Συνεπώς, μου λέτε ότι δεν είναι αυτοσκοπός η διεύρυνση του ιδιόκτητου δικτύου σας.

Ακριβώς. Χωρίς να εγκαταλείπουμε τον στόχο αύξησης του ιδιόκτητου δικτύου μας, δεν είναι αυτοσκοπός να αγοράζουμε πρατήρια και οικόπεδα.

Πρακτικά απαντά πως δεν υπάρχει περίπτωση εξαγοράς της Shell ή οποιασδήποτε άλλης εταιρίας, κάτι που είναι φανερό πάντως από τον έλλειψη ρευστού που υπάρχει.

-Έχετε πει με σαφήνεια ότι στρατηγικός στόχος του ομίλου είναι η διύλιση και η εμπορία. Εγκαταλείπεται σταδιακά το up stream;

Ξέρουμε τι σημαίνει διύλιση, ξέρουμε να χτίζουμε διυλιστήρια, ξέρουμε να τα συντηρούμε, να τα λειτουργούμε με ασφάλεια και σεβασμό προς το περιβάλλον. Σε ό,τι έχει να κάνει με το κομμάτι της έρευνας και παραγωγής, δεν έχει ποτέ αυτός ο όμιλος παραγάγει πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Θεωρώ λοιπόν ότι σε αυτό το κομμάτι έχουμε πολύ δρόμο σε επίπεδο βελτίωσης της τεχνογνωσίας μας. Επιπλέον, επειδή σε αυτή τη φάση έχουμε πολύ μεγάλες κεφαλαιουχικές δαπάνες και με δεδομένο ότι ο τομέας του up stream είναι κεφαλαιοβόρος με υψηλά ρίσκα και έχει μακρύ ορίζοντα ωρίμανσης, δεν μας περισσεύουν κεφάλαια για να κάνουμε επενδύσεις στην έρευνα και παραγωγή τουλάχιστον για τα επόμενα 3 - 4 χρόνια.

Το πάθημα δεν έγινε μάθημα. Είναι σίγουρο ότι Πετρελαϊκή Εταιρεία χωρίς up stream είναι καταδικασμένη. Για φανταστείτε να έχουμε ράλυ ανόδου της τιμής του πετρελαίου μεσσούντων των χρηματικών εκροών για το έργο αναβάθμισης της Ελευσίνας. Στην πραγματικότητα τα ΕΛΠΕ έχουν εγκαταλείψει τον τομέα της Έρευνας όπως εμμέσως παραδέχεται με την απάντησή του ο κ. Κωστόπουλος στην επόμενη απάντησή του. Απόδειξη αυτού είναι και η παντελής έλλειψη διεκδίκησης όταν το Υπουργείο στέρησε από τα ΕΛΠΕ τα δικαιώματα Έρευνας στον Ελλαδικό χώρο. Το ότι στην Ελλάδα υπάρχει Πετρέλαιο θα το διαβάσετε σε προσεχή μας ανάρτηση.

-Άρα, η Αίγυπτος θα είναι το επόμενο βήμα αποχώρησης;

Προς το παρόν δεν έχουμε κάποια σχέδια αποχώρησης από την Αίγυπτο. Η δραστηριοποίησή μας εκεί δεν απαιτεί πολύ μεγάλα κεφάλαια, άρα άμεσα δεν βλέπω να αποχωρούμε από την Αίγυπτο.

-Είχε ανακοινωθεί επίσης στη γενική συνέλευση του Μαΐου ότι ο όμιλος είναι σε διαπραγματεύσεις με το ελληνικό δημόσιο για να αποζημιωθείτε για την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας. Τι γίνεται με αυτό το θέμα; Και όταν λέτε αποζημίωση, πώς την εννοείτε; Επιδιώκετε να αποζημιωθείτε με ένα ποσό ή να πάρετε ίσως δικαιώματα σε κάποιες άλλες περιοχές;

Θέλω να πω, κατ' αρχάς, ότι έχει γίνει μεγάλη παρανόηση στο θέμα των παραχωρήσεων. Έπρεπε να είχε μελετηθεί περισσότερο. Προωθήθηκε μέσα στα υπουργεία, και δεν ξέρω από ποιους, η θέση ότι αυτά είναι εθνικός πλούτος και δεν μπορούν να ανήκουν σε μια εταιρία, η οποία δεν είναι αμιγώς δημόσια επιχείρηση, αλλά περιλαμβάνει και ιδιώτη στρατηγικό μέτοχο και είναι και εισηγμένη στο Χ.Α. Εκεί που έπρεπε ίσως να μελετηθεί περισσότερο το θέμα είναι στο ότι αυτό που είχαμε εμείς από το Δημόσιο ήταν η αποκλειστική δυνατότητα εκμετάλλευσης. Αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς θα μπορούσαμε να κάνουμε γεωτρήσεις ή να κάνουμε έρευνες χωρίς συναίνεση και συμφωνία με το ελληνικό δημόσιο. Οποιαδήποτε σεισμική έρευνα κι αν κάναμε, οποιαδήποτε γεώτρηση, έπρεπε πρώτα να πάμε στο αρμόδιο υπουργείο και να διαπραγματευτούμε όρους, όπως γίνεται σε άλλες χώρες. Απλώς, αυτό που είχαμε ήταν το πρώτο δικαίωμα να πάμε εμείς να ξεκινήσουμε να κάνουμε έρευνα, αλλά αφού συμφωνήσουμε αμοιβαία αποδεκτούς και συμφέροντες όρους με το Ελληνικό Δημόσιο. Αυτό που θα θέλαμε τώρα είναι να βρούμε μια λύση, ώστε να μπορέσουμε να συμμετέχουμε σε δικαιώματα έρευνας σε μία - δύο περιοχές, φέρνοντας και ξένους μαζί μας. Επιδιώκουμε δηλαδή να βρούμε μια φόρμουλα για να πάρουμε κάτι πίσω σε επίπεδο συνεκμετάλλευσης, ώστε να συμμετέχουμε στην έρευνα και παραγωγή στη χώρα μας. Βέβαια, δεν έχουμε καταλήξει ακόμη πουθενά. Και πρέπει να πω ότι πολύ σωστά σκέφτεται το Δημόσιο να δημιουργήσει έναν φορέα, όπου θα μεταφερθούν τα δικαιώματά του και ο οποίος θα οργανώνει τους διαγωνισμούς παραχωρήσεων δικαιωμάτων έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Και αυτός ο φορέας θα πρέπει να είναι 100% δημόσιος.

-Στο τελευταίο τρίμηνο του 2008 προβλέπεται να αναστραφεί η δύσκολη εικόνα που εμφανίστηκε στα αποτελέσματα του ομίλου στο 9μηνο λόγω των αποθεμάτων;

Πιστεύουμε ότι θα ανατραπεί, εκτός κι αν υποχωρήσει πολύ και πάλι η τιμή του πετρελαίου. Από την άλλη έχουμε το έσοδο από τη Λιβύη και θα ολοκληρωθεί και η υλοποίηση της συμφωνίας μας στην ηλεκτροπαραγωγή, οπότε θα μας δώσει επιπλέον έσοδα.

-Τι επενδυτικά σχέδια υπάρχουν για τη "μικρή ΔΕΗ" που στοχεύετε; Ποιο θα είναι το επόμενο βήμα μετά τη μονάδα της Θίσβης που κατασκευάζεται;

Έχουμε ένα μακροπρόθεσμο στόχο στα επόμενα 7 - 8 χρόνια να αποκτήσουμε εγκατεστημένη ισχύ 1.800 MW. Μετά τη λειτουργία της Θίσβης θα είμαστε στα 800 MW. Μελετούμε διάφορα σχέδια όπως π.χ. άλλη μία μονάδα δίπλα στην Ενεργειακή Θεσσαλονίκης, ή ίσως στη Θίσβη. Υπάρχουν πολλά σενάρια, που μελετάμε και δεν έχουμε καταλήξει ακόμη.

-Την αιχμιακή μονάδα θα την προχωρήσετε;

Προετοιμαζόμαστε να καταθέσουμε στη ΡΑΕ αίτηση για μονάδα 100 MW. Μας ενδιαφέρει το κομμάτι αυτό, αλλά θα εξαρτηθεί από το θεσμικό πλαίσιο που θα ισχύσει.

-Πώς κρίνετε την ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας;

Υπάρχουν ήδη πολλοί παίκτες στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ακούγεται ότι θα εισέλθουν και άλλοι. Θεωρώ, όμως, ότι όλα αυτά τα πράγματα είναι ακόμη σενάρια. Τίποτε δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο ως προς το τι προχωράει και πότε. Και βεβαίως έχει σημασία ποιος θα κάνει το πρώτο βήμα. Δεν είναι απείρων δυνατοτήτων η αγορά. Αν ξαφνικά κατασκευαστούν άλλες 5 μονάδες, η τιμή που θα πάει; Δεν θα υπάρχει ικανοποιητική απόδοση στα επενδεδυμένα κεφάλαια. Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες στον τομέα αυτόν είναι πολύ μεγάλες. Υποθέτω, λοιπόν, ότι όλοι οι παίκτες παρακολουθούν πού βρίσκεται σήμερα η αγορά. Ίσως δούμε στα επόμενα 2 - 3 χρόνια και σταθεροποίηση. Δεν πιστεύω ότι η ελληνική αγορά χωράει πολλούς παίκτες στην ηλεκτροπαραγωγή. Βεβαίως και η ΔΕΗ θα συνεχίσει τα αναπτυξιακά της προγράμματα. Κάποια στιγμή, επίσης, θα πρέπει να δούμε το μίγμα πρώτης ύλης, καθώς υπάρχει πολύ μεγάλη αντίδραση για τις λιθανθρακικές μονάδες αλλά και προβληματισμός για τις αυξήσεις προμηθευτών φυσικού αερίου.

Η ελληνική αγορά είναι μια στρεβλή αγορά η οποία στηρίζεται στην καταλήστευση της ΔΕΗ που είναι υποχρεωμένη να αγοράζει ακριβά από τους ιδιώτες (ΕΛΠΕ, Μυτιληναίος) και να πουλά φθηνά επιβαρυνόμενη η ίδια την διαφορά. Σχετικά με τις λιθανθρακικές μονάδες θεωρούνται ρυπογόνες επενδύσεις οι οποίες έχουν εκδιωχθεί από την Βόρεια Ευρώπη και που συναντάν σοβαρές αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες.

-Χωράει άλλος εταίρος στο σύμπραξη που κάνατε με την Edison; Θα συμπεριλαμβάνατε, για παράδειγμα, την Electrabel;

Τι θα συνεισέφερε; Την Electrabel σίγουρα όχι. Μπορεί να σκεφτόμασταν, όμως ένα σχήμα διευρυμένο με κάποιους Έλληνες ίσως και με ξένους που να έχουν κάτι όμως στην ελληνική αγορά. Να έχει δηλαδή κάποιες άδειες που να επιταχύνει την ανάπτυξή μας. Δεν ψάχνουμε ούτε για κεφάλαια ούτε για τεχνογνωσία. Θα πρέπει επίσης το διευρυμένο σχήμα να είναι λειτουργικά σωστό. Σε επίπεδο μητρικής εταιρίας, της holding δηλαδή, δεν θα θέλαμε ούτε εμείς ούτε η Edison να μειωθεί το ποσοστό μας κάτω του 50%. Συνεπώς, η όποια συμμετοχή θα μπορούσε να υπάρξει είτε στην εταιρία παραγωγής, είτε στην εταιρία εμπορίας. Δεν είναι απλό το εγχείρημα, ούτε όμως και αδύνατο.