Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2007

Το λαθρεμπόριο καυσίμων και η πάταξη του

Από την εφημερίδα Το Παρόν της Κυριακής 21/10/2007, αναδημοσιεύουμε:
400 με 500 εκατ. Ευρώ χάνει το Δημόσιο από τις εξαγωγές!
Ποια μέτρα πρέπει απαραίτητα να ληφθούν αμέσως
Του ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ (και καλού συναδέλφου)

Η λαθρεμπορία είναι μια μάστιγα κάθε κοινωνίας, γιατί οι φόροι που πληρώνει ο καταναλωτής αντί να καλύπτουν τις κοινωνικές ανάγκες (παιδεία, υγεία, υποδομές ανάπτυξης) γεμίζουν τα ταμεία μερικών «επιχειρηματιών», που αποκτούν μ’ αυτόν τον τρόπο υπέρμετρη δύναμη. Έτσι από την μια μεριά το κράτος είναι αναγκασμένο να ξαναβάλει φόρους στον λαό για να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει και από την άλλη και ο ανταγωνισμός παύει να είναι υγιής και οι λαθρέμποροι διαχέουν την διαφθορά και προς την πλευρά του κράτους και προς την πλευρά των συνενόχων τους.

Ποιος φταιει για την λαθρεμπορία; Η εύκολη σκέψη ότι φταιει ο λαθρέμπορος ή και οι συνεργάτες του είναι τελείων λανθασμένη και αλυσιτελής. Φταιει αυτός που έχει υποχρέωση να τον συλλάβει και να σταματήσει την λαθρεμπορία και δεν το κάνει: Το κράτος και όσοι το διοικούν. Αν σκεφτούμε όλοι οι πολίτες έτσι, θα αναγκάσουμε τις κυβερνήσεις να λύσουν αμέσως το τεράστιο αυτό πρόβλημα.

Γιατί δεν λύνει το κράτος (οι εκάστοτε κυβερνήσεις δηλαδή) το πρόβλημα; Γιατί δεν μπορεί και γιατί δεν θέλει. Δεν μπορεί, γιατί δεν έχει εκσυγχρονισθεί στον βαθμό που θα έπρεπε. Κυρίως όμως γιατί δεν θέλει, επειδή δεν θέλει να συγκρουστεί με κατεστημένα συμφέροντα και επειδή διαφθορά ανεβαίνει προς όλες τις κατευθύνσεις. Το λεγόμενο πολιτικό κόστος είναι, σε τελευταία ανάλυση, αυτό που διαιωνίζει την λαθρεμπορία.

Πρέπει να λυθούν πρώτα κάποια θέματα που είναι προαπαιτούμενα, ώστε να μπορεί το κράτος να γνωρίζει με σιγουριά τους ενόχους και να μπορεί να επιβάλλει τις απαραίτητες αυστηρές κυρώσεις. Το πρώτο είναι ότι οι εταιρείες εμπορίας να είναι υποχρεωμένες να διαθέτουν ιδιόκτητα μέσα μεταφοράς, ώστε να φέρουν εξ ολοκλήρου την ευθύνη για το λαθρεμπόριο και να μην την μεταθέτουν στον... οδηγό του βυτιοφόρου. Οι εταιρείες χρόνια τώρα ζητάνε το αυτονόητο (για άλλους λόγους), αλλά το κράτος κωφεύει. Το δεύτερο και απολύτως καίριο είναι να μπουν επιτέλους ταμειακές μηχανές στα πρατήρια καυσίμων, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί ο πρατηριούχος για τις ποσότητες που εισάγονται και εξάγονται προς και από το πρατήριο του. Αν 0 (πονηρός) πρατηριούχος δεν μπορεί να πωλήσει περισσότερες ποσότητες από αυτές που έχει αγοράσεις επισήμως από τα διυλιστήρια και τις εταιρείες εμπορίας, πού θα πωλήσει ο λαθρέμπορος το λαθραίο, στην λαϊκή αγορά; Ορίστε, λοιπόν, κύριοι της κυβέρνησης, πεδίον δόξης λαμπρόν. Προχωρήστε τώρα.

Κατόπιν πρέπει να δούμε πού γίνεται το λαθρεμπόριο. Υπάρχει η πρώτη κατηγορία; Η εσωτερική αφορά, όπου οι λαθρέμποροι αγοράζουν προϊόν με μικρότερο ΕΦΚ (Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης) και το πωλούν ως προϊόν που έχει μεγαλύτερο ΕΦΚ, που υπάρχει στα ομοειδή προϊόντα, π.χ. βενζίνες ή ντίζελ. Υπάρχει η δεύτερη κατηγορία: η διεθνής αγορά (αεροπορικά καύσιμα, ναυτιλιακά καύσιμα και οι εξαγωγές). Εκεί οι λαθρέμποροι καρπώνονται ολόκληρο τον ΕΦΚ, επειδή η κατηγορία αυτή δεν έχει ΕΦΚ (παγκοσμίως). Υπάρχει και η Τρίτη κατηγορία, όπου το προϊόν έχει κλαπεί πρωτογενώς (από τα διυλιστήρια). Σ’ αυτήν την περίπτωση οι λαθρέμποροι και οι συνεργοί καρπώνονται και την αξία του προϊόντος και τους φόρους.

Εσωτερική αγορά. Οι καταναλώσεις το 2006 ήταν 4.000.000 τόνοι βενζινών και 6.700.000 τόνοι ντίζελ (4.700.000 κυβικά πετρελαίου θέρμανσης και 3.200.000 κυβικά ντίζελ κίνησης). Η πρόταση είναι να εξισωθεί ο ΕΦΚ μεταξύ αμόλυβδης και σούπερ αμόλυβδης και LRPLRP βενζίνη πρέπει σύντομα να καταργηθεί ως ποιότητα, αφού άλλωστε την καταναλώνουν αυτοκίνητα κατασκευής πριν το 1978). Για το ντίζελ η πρόταση είναι να εξισωθεί ο ΕΦΚ μεταξύ πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης. (Να εξισωθεί ο ΕΦΚ, αλλά να εξακολουθήσουν να υπάρχουν οι δύο κατηγορίες ντίζελ, αφού απευθύνονται σε σχετικά διαφορετικές μηχανές).

Το πρόβλημα είναι τι θα γίνει με τις φτωχές και μεσαίες τάξεις που θα αναγκαστούν να πληρώσουν πανάκριβα την θέρμανση. Ο καλύτερος τρόπος είναι να δοθεί επίδομα θέρμανσης, με συντελεστές το γεωγραφικό διαμέρισμα, τα τετραγωνικά κάθε σπιτιού, το ετήσιο εισόδημα. Βέβαια η (κάθε) κυβέρνηση θα γνωρίζει ότι όποιοι αποκλείονται από το επίδομα θέρμανσης, δεν θα την ψηφίζουν. Ε, ναι. Γι’ αυτό ας φροντίζει η (κάθε) κυβέρνηση να μην αποκλείει κατηγορίες πληθυσμού πάνω από 5%.

Αν λυθεί το πρόβλημα της λαθρεμπορίας που εκμεταλλεύεται την διαφορά του ΕΦΚ, θα κερδίσει το κράτος ετησίως ένα ποσό της τάξης των 300-400 εκατομμυρίων ευρώ (δες και προηγούμενο δημοσίευμα στο «Παρόν»).

Διεθνής αγορά. Οι καταναλώσεις για την διεθνή αφορά το 2006 ήταν: α) αεροπορικά καύσιμα, 850.000 τόνοι τζετ-Α1, β) ναυτιλιακά καύσιμα, 700.000 τόνοι μαρίν ντίζελ και 3.250.000 τόνοι μαζούτ, γ) εξαγωγές, 1.350.000 τόνοι βενζίνης και 2.000.000 τόνοι ντίζελ.

α) Αεροπορικά καύσιμα. Για τα καύσιμα αυτά δεν έχει ακουστεί οτι γίνεται λαθρεμπορική χρήση. Είναι ίσως δύσκολο, δεν είναι όμως αδύνατο.

β) Ναυτιλιακά καύσιμα. Κατ’ αρχάς γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι στο μαζούτ δεν υπάρχει περίπτωση λαθρεμπορίου, λόγω του ελαχίστου ΕΦΚ που έχει και λόγω της μεγάλης δυσκολίας διάθεσης του. Η αναλογία που καταγράφηκε το 2006 μεταξύ μαρίν ντίζελ στην ναυτιλία ήταν 1:4,6. Στην αγορά θεωρείται σωστή αναλογία (χωρίς αυτό να είναι θέσφατο) 1:5. Δηλαδή έχουμε μία διαφορά που δεν δικαιολογείται εύκολα 60.000 κυβικών maximum. Αν υπολογίσουμε ότι η πλειονότητα των 60.000 κυβικών μαρίν ντίζελ δεν πωλείται λαθρεμπορικά, αλλά πωλείται ως «μάπα» και είναι δηλαδή ένας τρόπος κλοπής των πλοιοκτητών (ή ορθότερα των εταιρειών εμπορίας), τότε αντιλαμβανόμαστε ότι το αντικείμενο του λαθρεμπορίου είναι σημαντικά μικρότερο των 20 εκατομμυρίων ευρώ.

γ) Εξαγωγές. Κανείς δεν είναι σίγουρος πόση από την ποσότητα πετρελαιοειδών που προορίζεται για εξαγωγές «επιστρέφει» στην χώρα και πωλείται λαθρεμπορικά στην εσωτερική αγορά. Σ’ αυτήν την περίπτωση οι λαθρέμποροι και οι συνεργάτες τους καρπώνονται ολόκληρο τον ΕΦΚ επί του ΦΠΑ. Τα νούμερα είναι για την αμόλυβδη βενζίνη 394 ευρώ/κυβικό, για την LRP βενζίνη 413 ευρώ/κυβικό. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι κατά το παρελθόν έχουν συλληφθεί αρκετοί «επιχειρηματίες» που έκαναν εικονικές εξαγωγές πετρελαιοειδών. Και εάν η ποσότητα των βενζινών που φέρεται ότι εξάχθηκε είναι ίσως κοντά στην πραγματικότητα (αφού η χώρα είναι πλεονασματική στην παραγωγή βενζινών), η ποσότητα του ντίζελ είναι σίγουρα υπερβολική, μια και η χώρα είναι ελλειμματική στην παραγωγή του ντίζελ. Ένας μετριοπαθής υπολογισμός είναι ότι το λαθρεμπορικό διακύβευμα από τις εξαγωγές είναι της τάξης των 400-500 εκατομμυρίων ευρώ. Είναι απαραίτητο, εκτός των λοιπών ποινών στην περίπτωση λαθρεμπορίας, να κατάσχονται από το Δημόσιο τα μέσα μεταφοράς (πλοία ή βυτιοφόρα αυτοκίνητα), να κλείνουν οριστικώς οι επιχειρήσεις και να τιμωρούνται παραδειγματικά οι συνένοχοι τελωνειακοί υπάλληλοι, γιατί σ’ αυτήν την περίπτωση δεν γίνεται λαθρεμπόριο χωρίς τους τελωνειακούς.

Κλοπή από τα διυλιστήρια. Όσο και αν φαίνεται παράξενο είναι μια υπαρκτή κατηγορία λαθρεμπορίου. Είναι σχετικά μικρή σε ποσότητες, αλλά αρκετά μεγάλη σε οικονομικά ποσά, διότι όχι μόνο παρακρατείται ολόκληρος ο ΕΦΚ επί του ΦΠΑ, αλλά παρακρατείται και η τιμή που θα πωλούσε το διυλιστήριο. Υπολογίζεται ποσοτικά πάνω από 1% της παραγωγής των διυλιστηρίων (1 με 2%). Δηλαδή πάνω από 50.000 κυβικά βενζίνης και 65.000 κυβικά ντίζελ κατ’ έτος. Συνολικό κέρδος για τους λαθρεμπόρους και την συνεργαζόμενη μαφία των διυλιστηρίων, πάνω από 95 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Τα συνολικά κέρδη των λαθρεμπόρων είναι της τάξης του 1 δις. Ευρώ τον χρόνο (με την προϋπόθεση ότι δεν γίνεται λαθρεμπόριο στα αεροπορικά καύσιμα και στα υγραέρια, γιατί τότε τα ποσά μεγαλώνουν).

Επομένως η κυβέρνηση έχει στα χέρια της όλα τα όπλα για να σταματήσει το λαθρεμπόριο. Ανακεφαλαιώνω: 1) Η μεταφορά πετρελαιοειδών να γίνεται από τον ενδιαφερόμενο με ιδιόκτητα μέσα μεταφοράς. 2) Ταμειακές μηχανές στα πρατήρια βενζίνης. 3) Εξίσωση του ΕΦΚ στις βενζίνες. 4) Εξίσωση του ΕΦΚ στο ντίζελ (συν επίδομα θέρμανσης). 5) Βαριές ποινές στους λαθρεμπόρους και τους συνενόχους. 6) Κατάσχεση των μεταφορικών μέσων που κάνουν λαθρεμπόριο. 7) Οριστικό κλείσιμο των λαθρεμπορικών επιχειρήσεων. 8) Σφιχτές διαδικασίες ελέγχου και αυτοελέγχου στα διυλιστήρια. 9) Έλεγχοι της διοίκησης σε πλοία και βυτιοφόρα.

Αυτή είναι η μέθοδος για να σταματήσει το λαθρεμπόριο καυσίμων. Αν το λαθρεμπόριο συνεχίζεται, η κυβέρνηση – η κάθε κυβέρνηση – δεν μπορεί να λεει ότι δεν ήξερε. Απλώς δεν θέλει να το σταματήσει.

Δεν υπάρχουν σχόλια: